ĐỀ 1. Cho đoạn thơ sau:
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Ngữ Văn 9, Tập 1, NXB GDVN, 2015)
1. Đoạn thơ trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai?
2. Nêu một số hiểu biết của em về tác giả?
3. Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào?
4. Bút pháp nghệ thuật nào được tác giả sử dụng trong đoạn thơ? Tác dụng?
GỢI Ý:
1. Đoạn thơ trên trích trong văn bản “Cảnh ngày xuân”. Tác giả là Nguyễn Du
2. (SGK Ngữ Văn 9)
3. Đoạn thơ được viết theo thể thơ: Lục bát
4. Bút phát nghệ thuật tác giả sử dụng trong đạn thơ là: Ẩn dụ.
Tác dụng: Hình ảnh “con én đưa thoi” gợi ra các cách hiểu khác nhau. “Con én đưa thoi” có thể hiểu là những cánh cò chao liệng trên bầu trời như thoi đưa, bởi chim én là tín hiệu của mùa xuân. Bên cạnh đó, "con én đưa thoi” còn có thể hiểu là thời gian trôi rất nhanh chẳng khác nào thoi đưa.
ĐỀ 2. Cho đoạn thơ sau:
“Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!”
1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào của ai? Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
2. Em hãy nêu tóm tắt nội dung của đoạn trích trên bằng một câu văn?
3. Em hãy nêu một thành ngữ có trong đoạn thơ trên. Giải thích nghĩa thành ngữ đó.
4. Nêu cấu trúc thơ sóng đôi được sử dụng trong đoạn thơ trên và nêu tác dụng của cấu trúc đó trong việc thể hiện nội dung đoạn thơ
5. Từ “tri kỉ” trong bài có ý nghĩa gì? Em hãy chép chính xác một câu thơ trong bài em đã học cũng sử dụng từ tri kỉ, ghi rõ tên tác giả, tác phẩm. So sánh hai từ tri kỉ đó.
GỢI Ý:
1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm: Đồng chí – Tác giả: Chính Hữu. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh đàu năm 1948, sau chiến dịch Việt Bắc thu đông kháng chiến chống Pháp.
2. Nội dung: Cơ sở hình thành tình đồng chí (3 cơ sở)
3. Thành ngữ có trong đoạn thơ trên là “nước mặn đồng chua”
4. Sự đối ứng “quê hương anh - làng tôi”; “nước mặn đồng chua” – đất cày lên sỏi đá” khắc họa được sự nghèo khó về xuất thân, cảnh ngộ, đó là cơ sở hình thành tình đồng chí, tạo nên sự nhịp nhàng đồng điệu giữa những người lính.
5. Từ “tri kỉ” có nghĩa: thấu hiểu mình, hiểu bạn như hiểu bản thân mình.
Câu thơ trong bài Ánh trăng của Nguyễn Duy có chứa từ tri kỉ:
“Vầng trăng thành tri kỉ”
Từ tri kỉ trong bài đồng chí diễn tả sự thấu hiểu giữa 2 người lính cùng chiến tuyến, cùng lý tưởng chiến đấu, cùng hoàn cảnh chiến đấu.
Từ tri kỉ trong bài Ánh trăng diễn tả sự đồng điệu thấu hiểu của trăng với con người, của con người với chính quá khứ của mình.
Tri kỉ trong bài "Đồng chí" tuy hai nhưng một.
ĐỀ 3. Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:
“Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không đúng lắm. Chả lẽ cái bọn ở làng lại đổ đốn thế được. Ông kiểm điểm từng người trong óc. Không mà, họ toàn là những người có tinh thần cả mà. Họ đã ở lại làng, quyết tâm một sống một chết với giặc, có đời nào lại can tâm làm cái điều nhục nhã ấy!...”
1. Đoạn trích trên nằm trong tác phẩm nào? Tác giả là ai?
2. Nêu một số hiểu biết của em về tác giả? Nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm chứa đoạn trích trên?
3. “Ông lão” trong đoạn trích trên là nhân vật nào? Điều “nhục nhã” được nói đến là gì?
4. Trong đoạn trích trên, câu văn nào là lời trần thuật của tác giả, những câu văn nào là lời độc thoại nội tâm của nhân vật? Những lời độc thoại nội tâm ấy thể hiện tâm trạng gì của nhân vật?
ĐỀ 4. Cho đoạn thơ sau:
“Không có kính không phải vì xe không có kính
...............................................................................
1. Viết tiếp 3 câu tiếp theo để hoàn thành một khổ thơ.
2. Đoạn thơ trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai?
3. Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ?
4. Khái quát nội dung của đoạn thơ trên bằng một câu văn.
ĐỀ 5 (MKI – 2019). Cho đoạn trích sau:
“Nàng bất đắc dĩ nói:
- Thiếp sở dĩ nương tựa vào chàng, vì có cái thú vui nghi gia nghi thất. Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió; khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thẳm buồm xa, đâu còn có thể lên núi Vọng Phu kia nữa.”
1. Đoạn văn trên được trích từ văn bản nào? Tác giả là ai?
2. Thể loại của tác phẩm chứa đoạn trích trên. Nêu hiểu biết của em về thể loại đó.