CHUYÊN ĐỀ I.
TRÁI ĐẤT VÀCÁC HỆ QUẢ
1. Dạng bài toán tính giờ:
a. Cho kinh độ tính giờ:
- Bước 1: Tính múi giờ
+ Dựa vào kinh độ xác định múi giờ các nước:
Múi giờ = kinh độ / 15.
Kinh độ Đông thì ( +), kinh độ Tây thì (- )
+ Ví dụ: Biết thành phố Los Angesles ( HK) ở 1200 T. Thành phố này ở múi giờ số mấy?
1200/ 15 = 8. Vì ở kinh độ Tây nên Los Angesles ở múi giờ - 8
Tương tự Việt Nam 1050Đ = 7
- Bước 2: Tính khoảng cách chênh lệch giữa 2 múi giờ
- Bước 3: Tính giờ
- Bước 4: Tính ngày.
b. Cho múi giờ và tính giờ:
+ Lấy giờ của địa điểm cho trước cộng với khoảng cách múi giờ
+ Chú ý quy luật đổi ngày.
2. Dạng bài tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh ở các vĩ độ trong vùng nội chí tuyến.
+ Xác định số ngày Mặt Trời di chuyển giữa 2 đường chí tuyến:
- Từ 21/3 đến 22/6 : 93 ngày
- Từ 22/6 đến 23/9 : 93 ngày
- Từ 23/9 đến 22/12 : 90 ngày
- Từ 22/12 đến 21/3 : 89 ngày.
+ Công thức tổng quát để tính Mặt Trời lên thiên đỉnh
Ví dụ: Tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh của địa điểm A có A0 vĩ
- Bước 1: Đổi vĩ độ của A ra giây (1)
- Bước 2: Tính số ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh từ Xích đạo đến vĩ độ A bằng cách lấy (1): 908 (BBC) hoặc (1): 938 (NBC) (2)
- Bước 3: Tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh
Ở BBC lần 1: 21/3 + (2)
2: 23/9 - (2)
Ở NBC lần 1: 23/9 + (2)
2: 21/3 - (2)
Chú ý : + Các tháng có 31 ngày : tháng I, III , V, VII, VIII, X, XII.
+ Các tháng có 30 ngày : tháng IV, VI, IX, XI.
+ Tháng II chỉ có 28 ngày, năm nhuận có 29 ngày.
3. Dạng bài toán tính góc nhập xạ:
- Gọi bán cầu chếch về phía Mặt Trời là bán cầu mùa hạ.
- Bán cầu chếch xa Mặt Trời là bán cầu mùa đông.
- Các ký hiệu:
+ h0 : góc nhập xạ tại vĩ độ cần tính
+ φ : vĩ độ cần tính góc nhập xạ
+ α : vĩ độ Mặt Trời lên thiên đỉnh có góc nhập xạ = 900
- Vào hai ngày 21/3 và 23/9 Mặt Trời lên thiên đỉnh ở Xích Đạo, không bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời
h0 = 900 – φ
Từ 21/3 à 23/9
+ Với bán cầu mùa hạ (BBC): h0 = 900 – (φ - α)
- φ thuộc vùng nội chí tuyến (φ < α)
h0 = 900 – (α –φ)
- φ thuộc vùng ngoại chí tuyến (φ > α)