Soạn : 31/ 8/ 2021- Dạy : / 9/ 2021.
Tuần 1 – Chủ đề 1( 10 tiết): VĂN BẢN TỰ SỰ, CHỦ ĐỀ VÀ BỐ CỤC.
Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tính thống nhất về chủ đề của văn bản, Bố cục của văn bản.
A- Mục tiêu cần đạt
1- Về kiến thức:
- Có những kiến thức sơ giản về thể hồi kí.
- Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Thấy được nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút văn xuôi đầy chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
- Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của n/v chú bé Hồng, cảm nhận được tình thương yêu mãnh liệt của chú đối với mẹ và ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ nhỏ nhen độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng.
- Nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện, bố cục, chủ đề trong văn bản tự sự; tác dụng của việc xây dựng bố cục văn bản.
2- Về năng lực:
- Đọc- hiểu văn bản tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm( trữ tình).
- Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định.
- Nói, viết một văn bản thống nhất về chủ đề.
- Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc- hiểu VB.
3- Về phẩm chất:
- HS biết yêu cuộc sống tốt đẹp hiện nay và có ý thức phấn đấu học tập tốt để trở thành người chủ tương lai của đất nước.
- Chăm chỉ học tập, vận dụng kiến thức vào thực tế.
B. Thiết bị dạy học và học liệu.
1. Chuẩn bị của giáo viên:
+ Nghiên cứu SGK, SBT, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo.
+ Chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học (bảng phụ, máy chiếu)
+ Tranh ảnh, clip về ngày tựu trường, ảnh chân dung nhà văn Thanh Tịnh.
2. Chuẩn bị của học sinh:
+ Đọc kĩ SGK, tài liệu liên quan.
+ Soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK.
+ Tìm những tư liệu, bài hát nói về ngày đầu tiên đi học.
C- Tiến trình dạy học.
Hoạt động 1: Mở đầu.
a- Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập
b- Nội dung: HS vận dụng vào kiến thức hiểu biết của mình để trả lời.
c- Sản phẩm: Trình bày miệng cảm xúc của mình.
d- Tổ chức thực hiện: GV tổ chức trò chơi HỘP QUÀ BÍ MẬT.
- Luật chơi: Cả lớp vừa hát chung 1 bài hát: Ngày đầu tiên đi học, vừa chuyển hộp quà có chứa bí mật bên trong. Người cuối cùng khi bài hát kết thúc sẽ mở hộp quà và xem có bí mật gì. Đọc to cho cả lớp biết câu hỏi:
? Em có suy nghĩ gì về nội dung bài hát?
( Gợi ý: - Bài hát thể hiện tình cảm yêu thương của thầy cô, của mẹ trong ngày đầu tiên đến trường của em bé ).
- GV có thể gọi HS giơ tay bổ sung nếu HS không trả lời được.
- Tổng kết trò chơi, biểu dương, cho điểm.
- GV dẫn vào bài: Gia đình, nhà trường là hai yếu tố vô cùng quan trọng trong môi trường giáo dục. Trẻ em phát triển có toàn diện hay không cũng phụ thuộc vào hai yếu tố trên. Để giúp các em hiểu được nỗi lòng cha mẹ trong ngày đầu con đến trường, những cảm xúc của chú bé Hồng trong đoạn trích Trong lòng mẹ; hiểu được chủ đề, bố cục một VB tự sự, cô trò ta sẽ đến với tiết 1 của chủ đề bài học hôm nay .
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới.
a- Mục tiêu:
- Có những kiến thức sơ giản về thể hồi kí.
- Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Thấy được nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút văn xuôi đầy chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
- Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của n/v chú bé Hồng, cảm nhận được tình thương yêu mãnh liệt của chú đối với mẹ và ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ nhỏ nhen độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng.
- Nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện, bố cục, chủ đề trong văn bản tự sự; tác dụng của việc xây dựng bố cục văn bản.
b- Nội dung: Kiến thức về văn bản Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tính thống nhất về chủ đề của văn bản, Bố cục của văn bản.
c- Sản phẩm: Phiếu học tâp cá nhân, bảng kết quả hoạt động nhóm.
d- Tổ chức thực hiện:
Tiết 1- Văn bản: TÔI ĐI HỌC
(Thanh Tịnh)
HĐ của GV và HS | Dự kiến sản phẩm | |||||||
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Phiếu học tập số 1 - Dựa trên phiếu học tập đã giao về nhà, hãy tạo thành những cặp đôi, trao đổi các thông tin tìm được.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh tạo cặp đôi, trao đổi 1’ + Giáo viên quan sát, hướng dẫn. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Đại diện một cặp đôi lên trình bày kết quả thảo luận. - Bước 4: Kết luận, nhận định: Các tác phẩm của nhà văn Thanh Tịnh: + Quê mẹ (truyện ngắn 1941) + Ngậm ngải tìm trầm (truyện ngắn 1943) + Đi từ giữa mùa sen (truyện ngắn 1973
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Phiếu học tập số 2 1/ Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của nhân vật “Tôi” được khơi dậy trong khung cảnh thời gian, không gian và hình ảnh cụ thể nào? Vì sao thời gian, không gian đó trở thành kỉ niệm trong tâm trí tác giả? 2/ Em có nhận xét gì về hình ảnh những đứa trẻ lần đầu đến trường núp dưới nón mẹ? - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh làm việc cá nhân 1’; tạo cặp đôi, trao đổi 1’ + Giáo viên quan sát, hướng dẫn. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả, HS khác nhận xét. - Bước 4: Kết luận, nhận định: Gợi ý: Thời gian cuối thu, đặc biệt là hình ảnh đáng yêu của những em nhỏ lần đầu đến trường đã khơi dòng cho hồi tưởng. Nói cách khác, nhân vật Tôi đã thấy chính hình ảnh tuổi thơ của mình qua hình ảnh những đứa trẻ. Khung cảnh hiện tại đã đánh thức kỉ niệm của quá khứ. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Phiếu học tập số 3 1/ Trong thời gian, không gian, cảnh vật gợi nhớ ấy thì cảm xúc của nhân vật tôi được diễn tả qua từ ngữ, hình ảnh nào? 2/ Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi diễn tả cảm xúc của mình? Cho biết tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy ? - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh làm việc cá nhân 1’; tạo cặp đôi, trao đổi 1’ + Giáo viên quan sát, hướng dẫn. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả, HS khác nhận xét. - Bước 4: Kết luận, nhận định:
Trung tâm của thế giới ấy là cậu học trò nhỏ ngày đầu tiên tới trường, trong lòng nảy nở biết bao ý nghĩ tình cảm xao xuyến mới lạ suốt đời không thể quên. | I- Đọc và tìm hiểu chung. 1- Tác giả: Thanh Tịnh( 1911- 1988) - Quê ở Huế. - Ông sáng tác nhiều thể loại: viết văn, làm thơ, thành công hơn cả là truyện ngắn… - Nét đặc sắc trong sáng tác: Đậm chất trữ tình, toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo. 2- Tác phẩm: * Xuất xứ: Truyện ngắn Tôi đi học được in trong tập “Quê mẹ” (XB 1941).
* Bố cục: 2 phần. - P1- Từ đầu-> " tưng bừng rộn rã": Khơi nguồn cho dòng hồi tưởng. - P2- Còn lại: Hồi tưởng về ngày đầu tiên đi học . * Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt: - Tự sự. - Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm. II- Phân tích. 1- Khơi dòng cho hồi tưởng. - Thời gian: "Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc". - Hình ảnh: Mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu đến trường".
- Cảm xúc nhân vật Tôi khi nhớ lại : vẫn thấy: "nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã…". cảm giác " như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng". + Dùng những từ láy diễn tả những rung động tha thiết và niềm vui háo hức trong tâm hồn nhân vật bất chấp bao năm tháng đã đi qua. + Điệp ngữ " hằng năm…lòng tôi lại", " mỗi lần thấy …lòng tôi lại" diễn tả sức sống lâu bền của kỉ niệm. + Biện pháp so sánh thể hiện cảm xúc trẻ trung trong sáng, tạo nên chất thơ man mác khi sống lại kỉ niệm. => Tất cả như dẫn người đọc vào một thế giới đầy ắp những sự việc, những con người, những tâm tư, tình cảm đẹp đẽ, trong sáng rất đáng nhớ.
|