Ngày soạn : 03/11/2021
Ngày dạy : 11/2021 Tuần 11,12 ( Từ tiết 43 đến tiết 51)
Bài 11 ( 9 tiết )
CÂU GHÉP
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Đặc điểm của câu ghép và cách nối các vế của câu ghép
- Văn bản thuyết minh.
- Bài viết tập làm văn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm của học sinh.
2. Năng lực :
- Trình bày được đặc điểm của câu ghép và cách nối các vế của câu ghép
- Nhận biết được vai trò và đặc điểm của văn thuyết minh. Nhận biết được các phương pháp thuyết minh. Biết cách làm bài văn thuyết minh. Vận dụng kiến thức viết đoạn văn, bài băn thuyết minh
- Tự đánh giá được ưu nhược điểm của mình qua bài viết văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. Từ đó tự rút kinh nghiệm cho bản thân
3. Phẩm chất:
- Chăm chỉ học tập, trung thực trong đánh giá năng lực bản thân.
- Khiêm tốn học hỏi, trau dồi kiến thức
II. Thiết bị dạy học và học liệu
- GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, ứng dụng zalo
- Sách hướng dẫn tự học Ngữ văn 8 , kế hoạch bài dạy, phiếu học tập.
III. Tiến trình dạy học
Ngày dạy : 8A (17/11 ), 8B(17/11) Tiết 43,44
TÌM HIỂU VỀ CÂU GHÉP
Hoạt động 1: Mở đầu
a. Mục tiêu: Bước đầu tiếp cận với kiến thức của bài học.
b. Nội dung:
1. Trò chơi: Nếu .... thì....
2. Trả lời câu hỏi sau : Em có nhận xét gì về cấu tạo của các câu vừa được tạo lập ?
c. Sản phẩm: Các câu HS đặt theo mẫu ( HS làm theo cặp đôi)
1. Ví dụ :
- Nếu tôi đạt thành tích cao trong học tập thì bố mẹ sẽ rất vui
- Nếu tôi ham chơi không học bài thì tôi sẽ bị điểm thấp.
2. Nhận xét: Câu vừa tạo lập có cấu tạo gồm hai hay nhiều cụm C-V tạo thành
d. Tổ chức thực hiện:
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV giao nhiện vị cho HS ở nhà. Nộp bài trên Teams
- Thực hiện nhiệm vụ: HS làm bài và nộp trên Teams
- Báo cáo kết quả và thảo luận: HS nộp bài
- Đánh giá : HS tự đánh giá, Gv đánh giá thái độ, kết quả làm việc của HS
-> GV nhận xét và giới thiệu bài học
Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới. .
a. Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm của câu ghép và cách nối các vế của câu ghép
b. Nội dung: Đọc, nghiên cứu trước ở nhà các đoạn trích trong văn bản “ Tôi đi học” ( Thanh Tịnh) . Hoàn thành các yêu cầu trong các PHT sau :
Phiếu học tập số 1 : Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
“Hằng năm cứ vào cuối thu, {…}tôi đi học.”
(Thanh Tịnh, “Tôi đi học”)
Câu 1 : Tìm các cụm C - V trong những câu sau ( các câu in đậm trong đoạn trích).
(2) Tôi quên thế nào dược những cảm giác trong sáng ẩy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mủn cười giữa bầu trời quang đãng.
(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con dường làng dài và hẹp.
(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học
Câu 2: Phân tích cấu tạo của những câu có hai hoặc nhiều cụm C - V.
Câu 3 : Trình bày kết quả phân tích vào bảng theo mẫu :
Kiểu cấu tạo câu
Câu cụ thể
Kiểu câu
Câu có một cụm C-V
Câu có hai hoặc nhiều cụm C-V
Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn
Các cụm C-V không bao chứa lẫn nhau
Phiếu học tập số 2 : Chọn các từ ngữ trong (câu đơn, câu ghép, không bao chứa nhau, câu đặc biệt, vế câu) điền vào chỗ trống? cho thích hợp
.............là những câu do hai hoặc nhiểu cụm C-V............. tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một ..............
Phiếu học tập số 3 :
a. Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở mục 1
b. Trong mỗi câu ghép, có mấy vế câu, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
c. Dựa vào những kiến thức đã học ở các lớp dưới, hãy nêu thêm ví dụ về cách nối các vế câu trong câu ghép
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
NV1:
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc đoạn trích SHD/T79.Yêu cầu HS báo cáo kết quả đã thực hiện yêu cầu trong PHT số 1 và PHT số 2 .
- Thực hiện nhiệm vụ: HS đọc đoạn trích, độc lập suy nghĩ, trả lời câu hỏi.
- Báo cáo kết quả và thảo luận: HS trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung.
- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Giáo viên đánh giá thái độ, kết quả làm việc của HS, chuẩn kiến thức.
NV2:
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV Yêu cầu HS trình bày kết quả đã hoàn thành trên Phiếu học tập số 3
- Thực hiện NV : HS độc lập suy nghĩ, phát biểu ý kiến cá nhân
- Báo cáo: Một HS trình bày, HS khác nhận xét
- Kết luận, nhận định : Giáo viên nhận xét chung, chuẩn kiến thức.
Gv: Có thể lấy thêm VD:
- Hễ cóc nghiến răng thì trời lại mưa.
-> Nối bằng cặp quan hệ từ
- Nước dâng cao bao nhiêu, đồi núi dâng cao bấy nhiêu (nối bằng cặp đại từ bao nhiêu - bấy nhiêu hoặc bằng dấu phẩy)
-> Nối bằng cặp từ hô ứng
GV : Yêu cầu HS lấy thêm ví dụ
I. Đặc điểm của câu ghép
1. Tìm hiểu ví dụ :
Câu 2 : Tôi //quên thế nào được những cảm giác trong sáng ẩy / nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Câu 5 : Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi /âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con dường làng dài và hẹp.
Câu 7: Cảnh vật chung quanh tôi /đều thay đổi, vì chính lòng tôi/ đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi/ đi học.
Kiểu cấu tạo câu
Câu cụ thể
Kiểu câu
Câu có một cụm C-V
5
Câu đơn
Câu có hai hoặc nhiều cụm C-V
Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn
2
Câu mở rộng TP
Các cụm C-V không bao chứa nhau
7
Câu ghép
2. Ghi nhớ :
- Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiểu cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành.
- Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu
2. Cách nối các vế câu
1.Tìm hiểu ví dụ
+ Câu 1: Hàng năm cứ vào cuối thu, lá / ngoài đường rụng nhiều và trên không / có những đám mây bàng bạc, lòng tôi / lại náo nức những kỉ niệm miên man của buổi tựu trường.
-> Các vế câu được nối bằng dấu câu ( dấu phẩy)
+ Câu 3: Những ý tưởng ấy tôi/ chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi/ không biết ghi và ngày nay tôi/ không nhớ hết.
-> Các vế câu được nối bằng quan hệ từ “vì”, “và”
+ Câu 6 (lược CN ở vế 2) : Con đường này tôi / đã quen đi lại lắm lần nhưng lần này /tự nhiên thấy lạ.
-> Các vế câu được nối bằng bằng quan hệ từ “ nhưng”
=> Các vế câu trong câu ghép có thể được nối bằng dấu câu hoặc bằng từ nối ( quan hệ từ)
2. Ghi nhớ 2 : Có 2 cách nối:
- Nối bằng từ có tác dụng nối
+ Nối bằng quan hệ từ
+ Nối bằng cặp quan hệ từ
+ Nối bằng cặp từ hô ứng (phó từ, chỉ từ, đại từ)
- Không dùng từ nối giữa các vế, thường dùng dấu phẩy hoặc dấu hai chấm
Hoạt động 3: Luyện tập
a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập về câu ghép
b. Nội dung: Đọc và xác định yêu cầu của các bài tập phần C.1,2,3 ( Trang 82,83) rồi hoàn thành vào vở bài tập.
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc , xác định yêu cầu đề , sau đó gv giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành yêu cầu bài tập C.1(SHD/T82)
- Thực hiện nhiệm vụ : HS hoạt động cá nhân
- Báo cáo : HS báo cáo kết quả
- Kết luận nhận định : GV nhận xét, đánh giá bài làm của HS.
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc , xác định yêu cầu đề , sau đó gv giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành yêu cầu bài tập C.2,3 (SHD/T83)
- Thực hiện nhiệm vụ :
HS hoạt động cá nhân
- Báo cáo : HS báo cáo kết quả
- Kết luận nhận định : GV nhận xét, đánh giá bài làm của HS.
II. Luyện tập
Bài C.1 ( Trang 82) :
a) - U van Dần, u lạy Dần !
- Dần hãy để chị đi với u, đừng giữ chị nữa.
- Chị con có đi ... về với Dần chứ -> nối = dấu (,)
- Sáng ngày người ta đáng ... Dần có thương không ?
-> nối bằng dấu (,)
- Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào ... trói nốt cả Dần nữa đấy. -> nối = dấu phẩy
b)
- Cô tôi chưa nói dứt câu, khóc không ra tiếng.
-> nối = dấu (,)
- Giá những cổ tục đã đ đoạ mẹ tôi ... mới thôi.
-> nối = dấu (,)
c) Tôi lại im lặng, cúi đầu xuống đất : lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
Vế 1, 2, 3 nối = dấu (:)
Vế 2 và 3 nối = dấu (,)
d) Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá.
-> nối = quan hệ từ “bởi vì”
Bài C.2 ( Trang 83)
Ví dụ :
a) Vì trời mưa nên đường rất trơn.
b) Nếu anh đến thì tôi cùng đi.
c) Tuy nhà nghèo nhưng Lan vẫn học giỏi.
d) Không những Lan học giỏi mà còn rất chăm làm.
· Bài C.3 ( Trang 84) :
· Ví dụ :
a) Tôi chưa hướng dẫn xong nó đã làm rồi .
b) Tôi đi đâu nó đi đấy.
c) Tôi càng dỗ dành, nó càng khóc to hơn
·
Hoạt động 4: Vận dụng.
a. Mục tiêu: Vận dụng câu ghép trong giao tiếp.
b. Nội dung : Đặt 5 câu ghép . Phân tích các vế câu và chỉ rõ cách nối các vế câu trong câu ghép
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS đọc và xác định yêu cầu bài tập rồi giao nhiệm vụ cho HS
- HS về nhà độc lập suy nghĩ và làm vào vở bài tập, nộp bài trên M.Teams
- GV đánh giá bài làm của học sinh trên Microsoft Teams
____________________________________________
Ngày dạy : 8A (23 /11) Tiết 45,46
8B(19/11)
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
Ho¹t ®éng 1: Mở đầu
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú, từ đó nêu nhiệm vụ tiết học.
b. Nội dung: Bài tập tình huống:
+ Khi gia đình em mua một vật dụng( Ti vi, tủ lạnh, quạt điện...)thường vật dụng đó có kèm theo cái gì? (tính năng, cấu tạo, cách sử dụng, cách bảo quản)
+ Em đến thăm 1 danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử trước cổng vào thường có gì?
+ Khi mua 1 hộp bánh, kẹo trên bao bì thường thấy nhà sản xuất ghi gì?
(xuất xứ, thành phần, các chất làm nên bánh, ngày sx, hạn sử dụng, khối lượng tịnh)
c. Sản phẩm : Lời phát biểu bằng miệng của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV đưa ra tình huống
- HS độc lập suy nghĩ, trả lời miệng
- Gv đánh giá, dẫn vào bài học
Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới.
a. Mục tiêu: Nhận biết được vai trò và đặc điểm của văn thuyết minh.
b. Nội dung : Đọc, nghiên cứu văn bản trong Mục 3.a ( SHD/T80,81) . Nghiên cứu nghữ liệu và hoàn thành phiếu học tập :
Phiếu học tập số 4 : Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi:
1. Cây dừa Bình Định
2. Tại sao lá cây có màu xanh lục
3. Huế
Câu 1: Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì?
Câu 2: Em thường gặp các loại văn bản đó ở đâu?
Phiếu học tập số 5 : Trao đổi về đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
- Các văn bản trên có những đặc điểm chung nào?
- Các văn bản trên đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức nào?
- Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc điểm gì?
- Chọn các từ ngữ trong ngoặc( hấp dẫn, chính xác, đúng đắn, thuyết minh, tự sự, xác thực, trình bày, giới thiệu, giải thích, kiến thức, thông tin) điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh thông tin trong bảng dưới đây:
+ Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp.............về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,... của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức.....
+ Tri thức trong văn bản.................. đòi hỏi khách quan............. hữu ích cho con người
+ Văn bản thuyết minh cần được trình bày............., rõ ràng chặt chẽ và.............
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
NV 1 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS đọc các đoạn trích Mục 3.a, báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 4
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ, trả lời
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
NV 2 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 5
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ , trả lời
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
I. Vai trò, đặc điểm của văn bản thuyết minh
1. Tìm hiểu ví dụ :
* Vai trò :
- Nội dung của các văn bản:
· (1) Cây dừa Bình Định: Trình bày sự gắn bó, lợi ích của cây dừa đối với người dân Bình Định .
· (2) Tại sao cây có màu xanh lục: Giải thích lá cây có màu xanh lục là do chất diệp lục trong lá.
· (3) Huế : Giới thiệu về thành phố Huế.
- Các loại văn bản trên xuất hiện trong mọi lĩnh vực của đời sống hằng ngày, khi cần biết về nguyên nhân, đặc điểm, tính ... của sự vật, hiện tượng.
= > Văn bản thuyết minh.
* Đặc điểm chung
- Cung cấp các kiến thức về sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội một cách khác quan, xác thực . (không được bịa đặt, tưởng tượng, không vì cảm xúc cá nhân của mình mà thêm , bớt những đặc điểm không có.)
- Thuyết minh bằng phương thức : trình bày, giới thiệu, giải thích
- Ngôn ngữ : Chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.
2. Ghi nhớ :
· - Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp các kiến thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân… của các sự vật và hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
· - Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi phải khách quan, xác thực, hữu ích đối với con người.
· - Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng chặt chẽ và hấp dẫn
Hoạt động 3 : Luyện tập
a. Mục tiêu: Nhận biết được văn bản thuyết minh.
b. Nội dung: Bài tập C.4,5 (SHD/T83)
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Chuyển giao nhiện vụ : GV yêu cầu HS làm việc cá nhân thực hiện yêu cầu đề
- Thực hiện nhiện vụ : HS độc lập suy nghĩ, làm bài
- Báo cáo : GV chọn 1 HS bất kì trình bày sản phẩm. HS khác nhận xét
- Gv nhận xét, đánh giá chung.
HĐ của giáo viên và HS
Yêu cầu cần đạt
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc , xác định yêu cầu đề , sau đó gv giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành yêu cầu bài tập C.4 ( SHD/T83)
- Thực hiện nhiệm vụ : HS hoạt động cá nhân,
- Báo cáo : HS dựa vào đặc điểm chung của văn bản thuyết minh, báo cáo kết quả
- Kết luận nhận định : GV nhận xét, đánh giá bài làm của HS.
Bài C.4 ( Trang 83) :
- Hai văn bản : “Khởi nghĩa Nông Văn Vân” và “Con giun đất” đều là văn bản thuyết minh
- Vì:
· + Cung cấp kiến thức về lịch sử, sinh vật
· + Trình bày kiến thức xác thực, khác quan
· + Ngôn ngữ : Rõ ràng, hấp hẫn,..
Bài C.5 ( Trang 83) :
- Văn bản “ Thông tin về Ngày Trái Đất năm 20000” là bài văn nghị luận có sử dụng yếu tố thuyết minh
- Yếu tố thuyết minh : Giải thích tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông
-> Làm cho những giải pháp, đề nghị có sức thuyết phục cao.
Hoạt động 4: Vận dụng.
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức tạo lập văn bản
b. Nội dung : Bài tập D.1,2 ( SHD/T84)
1. Từ những hiểu biết về văn thuyết minh, em hãy giới thiệu với bạn bè về đặc sản long nhãn Hưng Yên
2. Viết một đoạn văn ngắn (trong đoạn văn có sử dụng ít nhất một câu ghép) trình bày tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn.
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao nhiệm vụ và đánh giá bài làm của HS bất kì trên Microsoft Teams
- HS làm vào vở bài tập và nộp bài trên Microsoft Teams theo yêu cầu của GV .
- GV đánh giá bài làm của học sinh bất kì trên Microsoft Teams .
______________________________________________________
Ngày dạy : 8A (24/11) Tiết 47,48
8B(24/11)
TÌM HIỂU CÁC PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
Ho¹t ®éng 1: Mở đầu
a. Mục tiêu: Bước đầu tiếp cận với nội dung kiến thức bài học.
b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành các phiếu học tập
c. Sản phẩm : Kết quả các Phiếu học tập của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao và hướng dẫn HS hoàn thành các PHT trên zalo
- HS hoàn thành và nộp kết quả các PHT trên Teams
- Gv đánh giá ý thức học tập. Nêu nhiệm vụ bài học
Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới.
a. Mục tiêu: Nhận biết được các phương pháp thuyết minh thông thường.
b. Nội dung : Đọc, nghiên cứu các ngữ liệu Mục 4.( SHD/T88,89,90) và trình bày các yêu cầu trong các phiếu học tập :
Phiếu học tập số 6 : Đọc hai câu văn sau (Mục 4.a-SHD/T88) và thực hiện yêu cầu:
(1) Huế là một trong những trung tâm văn hóa, nghệ thuật lớn của Việt Nam
(2) Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức trị châu Bảo Lạc( Cao Bằng)
- Hai câu văn đều có từ gì ở thành phần vị ngữ ? Sau từ ấy, người ta cung cấp một kiến thức như thế nào?
- Hãy nêu vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh
Phiếu học tập số 7 : Đọc các câu văn, đoạn văn sau (Mục 4.b - SHD/T89) và trả lời câu hỏi:
(1) Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách gốc dừa già làm chõ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm,......
(2) Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông bị vứt cuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, …
- Trong câu văn, đoạn văn tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh gì ?
- Phương pháp ấy có tác dụng gì đối với việc trình bày tính chất của sự vật?
Phiếu học tập số 8 : Cho đoạn văn sau (Mục 4.c -SHD/T89) :
Ngày nay, đi các nước phát triển, đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống thuốc lá. người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm( ở bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la)
- Chỉ ra và nêu tác dụng của ví dụ ở trong đoạn văn trên đối với việc trình bày cách xử phạt những người hút thuốc ở nơi công cộng.
- Phương pháp thuyết minh của đoạn văn trên là gì?
Phiếu học tập số 9 : Đọc đoạn văn sau (Mục 4.d - SHD/T89) và trả lời câu hỏi:
Các nhà khoa học cho biết trong không khí, dưỡng khí chỉ chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Nếu không có bổ sung thì trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ dùng hết số dưỡng khí ấy, đồng thời số thán khí không ngừng gia tăng. Vậy vì sao đến nay dưỡng khí vẫn còn? Đó là nhờ thực vật. Thực vật khi quang hợp hút thán khí và nhả ra dưỡng khí. Một héc-ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900 kg thán khí và nhả ra 600 kg dưỡng khí. Vì thế trồng cây xanh và thảm cỏ trong thành phố có ý nghĩa cực kì to lớn.
(Nói về cỏ)
- Đoạn văn cung cấp những số liệu nào? Nếu không có số liệu, có thể làm sáng tỏ được vai trò của cỏ trong thành phố không?
- Đoạn văn trên đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
Phiếu học tập số 10 : Cho câu văn sau (Mục 4.e -SHD/T90) :
Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích biển Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất.
- Cho biết tác dụng của phương pháp so sánh trong câu văn trên.
- Câu văn đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
Phiếu học tập số 11 : (Mục 4.g -SHD/T90)
Đối với những sự vật đa dạng, người ta chia ra từng loại để trình bày. Đối với sự vật có nhiều bộ phận cấu tạo, có nhiều mặt, người ta chai ra từng bộ phận từng mặt để chứng minh.
- Hãy cho biết văn bản Huế ( Trang 81) đã trình bày các đặc điểm của thành phố Huế theo những phương diện nào?
- Tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh gì?
Phiếu học tập số 12 : Trả lời các câu hỏi sau (Mục 4.h -SHD/T90) :
- Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh, người viết phải làm gì?
- Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, người viết cần sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
NV 1 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS đọc các đoạn trích Mục 4. báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 6 đến 11
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ , lần lượt trình bày nội dung đã hoàn thành trên các phiếu học tập
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
NV 2 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 12
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ , trả lời
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
II. Tìm hiểu về các phương pháp thuyết minh
1. Tìm hiểu ví dụ
Ví dụ a :
- Hai câu văn đều có từ “là”( Câu TT). Sau từ “ là”, cung cấp một kiến thức giới thiệu (phán đoán) về đối tượng được nói tới ở chủ ngữ (Huế, Nông Văn Vân). Câu văn định nghĩa, giải thích .
- Vai trò, đặc điểm :
+ Vai trò : Giới thiệu ( phán đoán)
+ Đặc điểm : Đứng ở đầu đoạn văn. Sử dụng câu trần thuật đơn có từ “ là” (câu miêu tả)
- Phương pháp thuyết minh : nêu định nghĩa, giải thích
Ví dụ b :
- Phương pháp thuyết minh : Liệt kê
(Liệt kê công dụng của cây dừa; tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông)
- Tác dụng : Trình bày đặc tính của sự vật một cách cụ thể, rõ ràng.
Ví dụ c :
- Tác dụng của ví dụ : Trình bày cách xử phạt những người hút thuốc lá ở nơi công cộng cụ thể, thuyết phục.
- Phương pháp thuyết minh : Nêu ví dụ
Ví dụ d:
- Đoạn văn cung cấp số liệu cụ thể về dưỡng khí, thán khí ( trong không khí và trong quá trình quang hợp của thực vật)
- > Dùng số liệu để làm sáng tỏ vai trò của , của cây xanh trong thành phố.
- Phương pháp TM : Dùng số liệu ( con số)
Ví dụ e :
-Tác dụng : Làm nổi bật về độ rộng lớn của biển Thái Bình Dương
- Phương pháp thuyết minh : so sánh, đối chiếu
Ví dụ g :
- Văn bản Huế đã trình bày các đặc điểm của thành phố Huế theo những phương diện :
+ Về cảnh sắc thiên nhiên : núi, sông, biển
+ Về lịch sử văn hóa xã hội : công trình kiến trúc, sản phẩn đặc trưng, món ăn nổi tiếng
+ Về con người Huế anh dũng, kiên cường
- Phương pháp TM : phân tích, phân loại
2. Ghi nhớ :
- Để có tri thức TM, cần :
+ Quan sát, tìm hiểu sự vật, hiện tượng cần thuyết minh
+ Nắm bắt được bản chất, đặc trưng của sv,..
(tránh sa vào trình bày các biểu hiện không tiêu biểu, không quan trọng).
- Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người ta có thể sử dụng phối hợp nhiều phương pháp thuyết minh như : nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân tích, phân loại...
Hoạt động 3 : Luyện tập
a. Mục tiêu: Luyện tập nhận biết được các phương pháp thuyết minh thông dụng
b. Nội dung:
Bài C.3 ( SHD/T91) : Văn bản Ôn dịch thuốc lá đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá?
Bài C.4 ( SHD/T91,92): Đọc văn bản thuyết minh “Ngã ba Đồng lộc” và trả lời câu hỏi thuyết minh đòi hỏi kiến thức nào? Văn bản này sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc , xác định yêu cầu đề , sau đó gv giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành yêu cầu bài tập C.3,4 ( SHD/T91,92)
- Thực hiện nhiệm vụ : HSđộc lập suy nghĩ trả lời câu hỏi
- Báo cáo : HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận nhận định : GV nhận xét, đánh giá bài làm của HS.
Bài C.3 ( Trang 91) :
Các phương pháp TM :
o - So sách, đối chiếu
o + So sánh sự đe dọa tính mạng loài người nặng hơn cả AIDS
o + Tỉ lệ hút thuốc lá ở nước ta với các nước,..
o - Phân tích, phân loại ( Chất độc trong khói thuốc lá)
o - Nêu ví dụ, dùng số liệu
o Bài C.4 ( Trang 92) :
- Kiến thức thực tế về địa lí, lịch sử
- Dùng số liệu, sự kiện phải cụ thể, chính xác
o - Phương pháp TM :
· + Nêu định nghĩa, giải thích: Ngã Ba Đồng Lộc là giao điểm giữa hai đường tỉnh lộ…
· + Dùng số liệu
· + Nêu ví dụ, sự kiện lịch sử
Hoạt động 4: Vận dụng.
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức tạo lập văn bản thuyết minh
b. Nội dung : Viết đoạn văn thuyết minh về trường THCS Đa Lộc . Trong đó sử dụng một vài phương pháp thuyết minh vừa được học. ( Hãy chỉ rõ)
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao nhiệm vụ và đánh giá bài làm của HS bất kì trên Microsoft Teams
- HS làm vào vở bài tập và nộp bài trên Microsoft Teams theo yêu cầu của GV .
- GV đánh giá bài làm của học sinh bất kì trên Microsoft Teams .
________________________________________________
Ngày dạy : 8A ( /11) Tiết 49,50
8B( /11)
TÌM HIỂU CÁCH LÀM BÀI VĂN THUYẾT MINH
Hoạt động 1: Mở đầu
a. Mục tiêu: Bước đầu tiếp cận với nội dung kiến thức bài học.
b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành các phiếu học tập
c. Sản phẩm : Kết quả các Phiếu học tập của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao và hướng dẫn HS hoàn thành các PHT trên zalo
- HS hoàn thành và nộp kết quả các PHT trên Teams
- Gv đánh giá ý thức học tập. Nêu nhiệm vụ bài học
Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới.
a. Mục tiêu: Nhận biết được cách làm bài văn thuyết minh
b. Nội dung : Đọc, nghiên cứu các ngữ liệu Mục 4.( SHD/T96,97) và trình bày các yêu cầu trong các phiếu học tập :
Phiếu học tập số 13 : Đọc văn bản “Xe đạp” ( SHD/T 96,97) và trả lời câu hỏi:
(1) Văn bản trên viết về chủ đề gì ?
(2) Bố cục của văn bản gồm mấy phần ? Cho biết nội dung của mỗi phần.
(3) Văn bản diễn đạt có dễ hiểu không ? Vì sao ?
(4) Phương pháp thuyết minh được sử dụng trong văn bản đã thích hợp chưa ? Vìsao ?
Phiếu học tập số 14 : Từ kết quả bài tập trên PHT số 13, em hãy cho biết :
(1) Bố cục của 1 văn bản thuyết minh.
(2) Những công việc cần phải hoàn thiện để làm 1 bài văn thuyết minh.
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
NV 1 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS đọc các đoạn trích Mục 4. báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 13
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ , lần lượt trình bày nội dung đã hoàn thành trên các phiếu học tập
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
NV 2 :
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV yêu cầu HS báo báo kết quả đã thực hiện trên PHT số 14
-Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh độc lập suy nghĩ , trả lời
- Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
III. Tìm hiểu cách làmbài văn thuyết minh
1. Tìm hiểu ví dụ
* Đối tượng thuyết minh : chiếc xe đạp
* Bố cục:
· - Mở bài (Đoạn 1) : Giới thiệu khái quát về chiếc xe đạp.
· - Thân bài ( Đoạn 2->6) :
· + Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của xe đạp.
· + Tiện ích của xe đạp ( Đoạn 6)
· - Kết bài (Đoạn7) : Vị trí của xe đạp trong đời sống.
* Diễn đạt rất dễ hiểu bởi các phần được trình bày dễ hiểu, chi tiết, rõ ràng về từng chi tiết xe đạp, công dụng và nguyên tắc sử dụng của nó một cách rõ ràng mạch lạc
* Các phương pháp TM :
Phương pháp nêu định nghĩaso sánh, liệt kê, phân loại, phân tích rất phù hợp để thuyết minh một đồ vật
2. Ghi nhớ :
- Bố cục : thường có ba phần
· +Mở bài : giới thiệu đối tượng thuyết minh.
· +Thân bài : trình bày cấu tạo, các đặc điểm, lợi ích... của đối tượng.
· + Kết bài : bày tỏ thái độ đối với đối tượng
- Để hoàn thiên một bài văn thuyết minh cần
+ Tìm hiểu kĩ về đối tượng TM để có các tri thức cần thiết
+ Xác định rõ phạm vi tri thức về đối tượng đó
+ Sử dụng phương pháp thuyết minh thích hợp
+ Ngôn từ chính xác, dễ hiểu.
Hoạt động 3 : Luyện tập
a. Mục tiêu: Luyện tập lập dàn bài văn thuyết minh
b. Nội dung:
Bài C.4 ( SHD/T98) : Dựa vào gợi ý, hãy lập dàn ý cho đề văn Thuyết minh về cây hoa đào?
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc , xác định yêu cầu đề , sau đó gv giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành yêu cầu bài tập C.4 ( SHD/T98)
- Thực hiện nhiệm vụ : HSđộc lập suy nghĩ trả lời câu hỏi
- Báo cáo : HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận nhận định : GV nhận xét, đánh giá bài làm của HS.
Bài C.4 ( Trang 98) :
1. Mở bài: Hoa đào đã nở báo hiệu một mùa xuân mới, mùa xuân của đất trời. Hoa đào là loài hoa đẹp mang ý nghĩa rất lớn.
2. Thân bài
* Xuất xứ : Hoa đào có nguồn gốc không rõ ràng, có người nói ở Iran cũng có người nói hoa đào xuất xứ từ Trung Quốc.
* Đặc điểm, hình dáng:
- Có nhiều loại hoa đào như đào bích, đào phai, đào bạch,… Hà Nội có hai vùng trồng đào đẹp nổi tiếng là Nhật Tân và Ngọc Hà.
- Hoa đào nở ra thường có năm cánh, nụ hoa phô màu hồng xinh xắn. Cành đào khẳng khiu, lá thưa thớt.
* Cách gieo trồng, chăm sóc
- Cây đào thường trồng ở miền Bắc nơi có nhiệt độ thấp, hoa chỉ nở vào mùa xuân, người trồng muốn hoa nở đúng cần nhiều kinh nghiệm.
- Ngày nay, người ta có thể dùng kỹ thuật ghép để có được những cành đào tuyệt đẹp như ý muốn.
3. Kết bài
Hoa đào tượng trưng xuân về, Tết đến. Ngày tết ở miền Bắc mà thiếu đi cành hoa đào không còn là ngày Tết cổ truyền, sắc đào mang lại may mắn, tài lộc cho chủ nhà.
Hoạt động 4: Vận dụng.
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức tạo lập văn bản thuyết minh
b. Nội dung : Thuyết minh về cách làm bánh trưng
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao nhiệm vụ và đánh giá bài làm của HS bất kì trên Microsoft Teams
- HS làm vào vở bài tập và nộp bài trên Microsoft Teams theo yêu cầu của GV .
- GV đánh giá bài làm của học sinh bất kì trên Microsoft Teams .
________________________________________________
Ngày dạy: 8B( /11),
8A (/11) Tiết 51
TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN
Hoạt động 1: Khởi động
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức tạo lập văn bản thuyết minh
b. Nội dung : Thuyết minh về cách làm bánh trưng
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
GV : Gọi HS nhắc lai đề bài của bài tập làm văn số 2
- > Dẫn vào bài
Hoạt động 2 :Trả bài
a. Mục tiêu: Rút kinh nghiệm làm văn tự sự kết hợp miêu tả trên phương diện kiến
b. Nội dung : Trả bài TLV của HS đã được chấm điểm, nhận xét
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM
NV1:
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS phân tích đề, chỉ ra các yêu cầu về nội dung và hình thức, xây dựng đáp án ( dàn ý ) cho bài viết.
- Thực hiện nhiệm vụ : HS nhận nhiệm vụ, tìm hiểu yêu cầu đề, xây dựng đáp án.
- Báo cáo : HS trình bày, Hs khác nhận xét
- Kết luận, nhận định : GV nhận xét, kết luận
NV 2:
- Chuyển giao nhiệm vụ: Gv trả bài cho Hs, hướng dẫn HS tự nhận xét.
- Thực hiện nhiệm vụ : HS tự nhận xét bài viết của mình ( ưu, nhược điểm ) từ việc đối chiếu với dàn ý và các yêu cầu vừa nêu.
- Báo cáo : HS trình bày, Hs khác nhận xét
- Kết luận, nhận định : GV nhận xét, kết luận chung. Chữa lỗi điển hình rồi cho HS đọc bài văn làm tốt nhất lớp.
I.Tìm hiểu những yêu cầu của đề
1.Yêu cầu
a.Yêu cầu về hình thức
- Làm đúng kiểu bài : Tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả, biểu cảm
- Có sử dụng các yếu tố mtả thích hợp
- Bố cục 3 phần,rõ
- N2 : diễm đạt lưu loát,trong sáng,không mắc lỗi d. đạt
b.Yêu cầu về nội dung :
- Xác định được yếu tố miêu tả trong đoạn văn tự sự
- Viết được bài văn tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả, biểu cảm.
2. Đáp án chấm: đã soạn chi tiết ở Bài 9
II.Trả bài
III.Nhận xét
1.Hs đọc và tự nhận xét
2.Gv nhận xét chung
a. Ưu điểm:
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
b. Hạn chế:
.................................................................................................................
.................................................................................................................
................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
IV.Chữa lỗi điển hình
V. Đọc, bình các bài viết tốt
Hoạt động 3 : Luyện tập
a. Mục tiêu: Sủa chữa lỗi trong bài tập làm văn ( nếu có)
b. Nội dung : Bài làm của HS
c. Sản phẩm : Bài làm của HS đã được sửa chữa( nếu có)
d. Tổ chức thự hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ : GV hướng dẫn cho HS tự sửa lỗi trong bài làm của mình . Sau đó đọc, kiểm tra, sủa chữa trên bài làm của bạn
- Thực hiện nhiệm vụ : HS đọc bài và sủa lỗi ( Nếu có)
- Báo cáo : HS trình bày miệng, HS khác nghe, đối chiếu, nhận xét đánh giá.
- Kết luận, nhận định:GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS
Hoạt động 4: Vận dụng.
a. Mục tiêu: Vận dụng viết bài TLV sau khi đã được sửa chữa
b. Nội dung : Viết lại bài TLV sau khi được rút kinh nghiệm
c. Sản phẩm: Bài làm của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giao nhiệm vụ và đánh giá bài làm của HS bất kì trên Microsoft Teams
- HS làm vào vở bài tập và nộp bài trên Microsoft Teams theo yêu cầu của GV .
- GV đánh giá bài làm của học sinh bất kì trên Microsoft Teams .
IV. Những ghi chép trên lớp
- Đánh giá HS:
…………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..……………………………………………
………………………………………………………………………….…………………………………..………………………………………………
- Những nội dung cần điều chỉnh: ……………………………..………….……...………………………….…………………
___________________________________________
Kiểm tra
Ngày tháng năm 2021
Để tải trọn bộ chỉ với 50k, vui lòng liên hệ qua Zalo 0898666919 hoặc Fb: Hương Trần