Tóm tắt file những ngôi sao xa xôi

KIẾN THỨC VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM

- Năm 1971

- Lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt; 

- Khi đó tác giả đang là thanh niên xung phong có mặt trên tuyến đường Trường Sơn.

In trong tập truyện “Những ngôi sao xa xôi”

Truyện kể về cuộc sống chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn những năm chống Mĩ ác liệt nhất. Họ là Thao, Phương Định, Nho làm thành tổ trinh sát mặt đường, có nhiệm vụ phá bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra. Công việc của họ vô cùng nguy hiểm, luôn phải đối diện với cái chết. Nhưng cuộc sống của họ vẫn không mất đi niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thảnh thơi, thơ mộng. Họ rất yêu thương, gắn bó dù mỗi người một cá tính. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, hai người đồng đội hết mực lo lắng và tận tình chăm sóc cho cô. Một cơn mưa đá vụt đến và đi đã gợi trong lòng Phương Định bao hoài niệm, khát khao.

Ngôi kể & điểm nhìn trần thuật

Ngôi thứ nhất, người kể chuyện là Phương Định, nhân vật chính 

- Tác dụng: 

+ Tạo thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới nội tâm của nhân vật, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong chiến tranh. 

+ Cách kể chuyện bằng ngôi thứ nhất tự nhiên, sinh động

+ Từ ngôi kể này, mạch truyện được triển khai theo dòng tâm trạng của nhân vật kể chuyện, luôn đan xen hiện tại với quá khứ. 

- Tác giả tạo ra một điểm nhìn phù hợp để miêu tả hiện thực cuộc chiến đấu ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn – truyện kể bằng cái nhìn của một người trong cuộc, tạo sự tin cậy ở người đọc về sự xác thực của nó.

Nghệ thuật xây dựng nhân vật

Thành công trong nghệ thuật xây dựng nhân vật, nhất là việc miêu tả tâm lý nhân vật. Nhà văn tỏ ra am hiểu và miêu tả sinh động tâm lý của các cô gái thanh niên xung phong mà tiêu biểu là Phương Định.

Ngôn ngữ và giọng điệu: 

- Ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện – cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội – tạo cho tác phẩm có giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên, gần với  khẩu ngữ, trẻ trung và có chất nữ tính. 

- Tác giả dùng nhiều câu ngắn nhịp nhanh tạo được không khí chiến trường. 

- Ở đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại, gợi nhớ những kỉ niệm của tuổi niên thiếu hồn nhiên, vô tư và không khí thanh bình trước chiến tranh. 

Thể loại

Truyện ngắn

Phương thức biểu đạt chính

Tự sự

Chủ đề

Truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

Nhan đề tác phẩm

- Nhan đề lãng mạn, mang nét đặc trưng của văn học thời kháng chiến.

- Nhan đề là một hình ảnh ẩn dụ

- Đó là biểu tượng về phẩm chất cách mạng ngời sáng, tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, lạc quan, đầy mơ mộng và trẻ trung của những cô gái thanh niên xung phong nơi tuyến lửa Trường Sơn. 

- Nhan đề đã hé mở chủ đề tác phẩm

PHÂN TÍCH TÁC PHẨM

I. Hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mặt đường – Nho, Thao và Phương Định.

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu:

- Ba cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều nhất bom đạn, sự nguy hiểm ác liệt, từng ngày từng giờ họ phải đối mặt với bom đạn. 

- Quanh họ là hiện thực chiến tranh tàn khốc, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập.

- Công việc đặc biệt nguy hiểm: chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để đo và ước tính khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.

- Nhiệm vụ của họ vô cùng quan trọng, phải đảm bảo cho tuyến đường giao thông huyết mạch được thông suốt. 

- Các cô gái thanh niên xung phong phải trải qua gian khổ, hi sinh, phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh.

2. Vẻ đẹp chung của 3 cô gái thanh niên xung phong:

a. Lòng yêu nước, sống có lí tưởng: 

- Nho, Thao, Phương Định – những cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ sẵn sàng xa gia đình, quê hương, có mặt ở nơi chiến trường bom đạn góp sức mình vào cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc.

- Họ mang trong tim khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

- Họ có trái tim nhiệt huyết cháy bỏng lòng yêu nước, có lí tưởng sống cao đẹp

b. Dũng cảm, kiên cường:

- Họ kể về công việc phá bom với thái độ rất bình thản, tự nhiên. 

- Dù luôn phải đối mặt với tử thần – những quả bom, luôn bị bom vùi nhưng các cô gái không hề run sợ, không sợ hi sinh

c. Có tinh thần trách nhiệm cao:

- Nơi các cô gái sống và chiến đấu là vùng trọng điểm bắn phá của giặc. Nhưng để đảm bảo cho giao thông thông suốt trên tuyến đường Trường Sơn, họ sẵn sàng làm nhiệm vụ.

- Sau mỗi đợt bom, họ lại ra ngay mặt đường để làm nhiệm vụ phá bom

- Trong những giây phút hiểm nguy, cận kề với cái chết, các cô gái vẫn thôi thúc 1 ý nghĩ phải hoàn thành được nhiệm vụ phá bom

c.Tình đồng chí, đồng đội:

- Gắn bó, yêu thương nhau như một gia đình.

- Hiểu rõ tính cách, sở thích của nhau.

- Chia sẻ niềm vui trong cuộc sống đời thường (đón cơn mưa đá, vui thích cuống cuồng).

- Chia sẻ mọi khó khăn, nguy hiểm, cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ:

+ Khi chị Thao và Nho đi trinh sát, Phương Định ở nhà trực điện thoại, cô lo lắng cho đồng đội của mình.

+ Khi Nho bị thương:

Chị Thao lo lắng, sợ hãi, hỏi dồn dập, nghẹn ngào, không nước mắt.

Phương Định bế Nho, chăm sóc vết thương cho bạn chu đáo.

Họ im lặng nhìn nhau, không thể hiện nỗi đau ra bên ngoài nhưng đều hiểu tình cảm chân thành mà họ dành cho nhau.

Họ làm dịu nỗi đau của đồng đội bằng tiếng hát.

- Ngoài ra, các cô gái còn dành tình cảm cho các anh bộ đội, công binh, cao xạ.

d. Vẻ đẹp tâm hồn, trong sáng, mộng mơ, hồn nhiên, lạc quan, yêu đời:

- Thích làm đẹp ngay cả trong hoàn cảnh ác liệt của chiến trường (thích thêu thùa, thích ngắm mình trong gương…) 

- Hay mơ mộng, giàu tình cảm, hay nhớ về quá khứ và ấp ủ mơ ước về tương lai tươi đẹp

- Chỉ một cơn mưa đá thoáng qua các cô gái cũng vui thích cuống cuồng – những niềm vui con trẻ.

- Thích hát