Giáo án văn 8 HK 1

GV hướng dẫn: Đọc chậm, dịu, hơi buồn, lắng sâu; chú ý lời của người mẹ, ông đốc.

- GV đọc mẫu, gọi học sinh đọc tiếp.

- Nhận xét bạn đọc. 

GV gọi HS đọc phần chú thích (*) trong SGK. 

? Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về tác giả Thanh Tịnh?

? Nêu xuất xứ của tác phẩm?

GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu các từ: ông đốc, lạm nhận.

? Có những nhân vật nào được kể lại trong truyện ngắn này? Ai là nhân vật trung tâm? Vì sao?

? Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường được kể theo trình tự thời gian, không gian như thế nào?

? Tương ứng với trình tự ấy là những đoạn nào của văn bản?

? Đoạn nào gợi cảm xúc thân thuộc nhất trong em? Vì sao?

GV hướng dẫn HS theo dõi phần đầu văn bản.

? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của nhân vật Tôi gắn với thời gian, không gian cụ thể nào?

? Vì sao thời gian và không gian ấy trở thành kỉ niệm trong tâm trí tác giả?

? Chi tiết: Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không đi ra đồng thả diều như thắng Sơn nữa có ý nghĩa gì?

? Có thể hiểu gì về nhân vật tôi qua chi tiết ghì thật chặt hai quyển vở mới trên tay và muốn thử sức mình tự cầm bút thước?

? Trong những cảm nhận mới mẻ trên con đường làng tới trường, nhân vật tôi đã bộc lộ đức tính gì của mình?

? Phân tích ý nghĩa và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu văn: “ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi?

- GV cho HS thảo luận nhóm.

GV hướng dẫn HS đọc phần 2 của văn bản.

? Cảnh trước sân trường làng Mỹ Lí lưu lại trong tâm trí tác giả có gì nổi bật?

? Trước cảnh tượng ấy, tâm trạng, cảm giác của nhân vật Tôi như thế nào?

? Tâm trạng ấy được tác giả diễn tả bằng hình ảnh so sánh nào? 

- HS tìm chi tiết.

? Em có suy nghĩ gì về hình ảnh so sánh đó?

? Khi hồi trống trường vang lên và khi nghe gọi đến tên mình, tâm trạng chú bé như thế nào?

? Vì sao khi sắp hàng đợi vào lớp nhân vật tôi lại cảm thấy “ Trong ... lần này”?

GV gọi HS đọc phần cuối văn bản

? Cảm nhận của nhân vật tôi khi vào lớp như thế nào?

- HS tìm chi tiết.

? Tại sao nhân vật tôi lại có cảm nhận như vậy?

? Hãy đọc đoạn “ Một con... đánh vần đọc”. Chi tiết ấy có ý nghĩa gì?

? Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn dành cho các em bé lần đầu đi học?

? Theo em, nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện là gì?

? Theo em, sức cuốn hút của truyện được tạo nên từ đâu?

GV gọi HS đọc ghi nhớ.

HS đọc.

I. Đọc và tìm hiểu chung: (15 phút)

1. Đọc:

2. Chú thích:

   a. Tác giả:

- Thanh Tịnh (1911-1988), quê ở Huế, từng dạy học, viết báo và làm văn.

- Sáng tác của ông đầm thắm và đầy chất thơ. 

  b. Tác phẩm:

- In trong tập “Quê mẹ”, xuất bản năm 1941.

  c. Từ khó:

3. Bố cục:

- Tôi, mẹ , ông đốc, những cậu học trò.

- Nhân vật trung tâm: Tôi.

-> được kể lại nhiều lần, mọi sự việc đều được kể từ cảm nhận của nhân vật tôi.

+ Cảm nhận của nhân vật Tôi trên đường tới trường.

+ Cảm nhận của nhân vật Tôi ở sân trường.

+ Cảm nhận của nhân vật Tôi trong lớp học.

II.Đọc- tìm hiểu chi tiết(15 phút)

1. Cảm nhận của nhân vật “tôi” trên đường tới trường:

- Thời gian: buổi sáng cuối thu.

- Không gian: trên con đường dài và hẹp.

- Đó là nơi quen thuộc, gần gũi, gắn liền với tuổi thơ tác giả; gắn liền với kỉ niệm lần đầu cắp sách đến trường.

- Dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức.

- Muốn khẳng định mình.

- Giàu cảm xúc, yêu học, yêu bạn bè, yêu mái trường và yêu quê hương.

- Nghệ thuật so sánh.

-> Kỉ niệm đẹp, đề cao việc học của con người...

2. Cảm nhận của nhân vật Tôi khi ở sân trường:

 - Rất đông người.

- Người nào cũng đẹp.

- Cảm giác mới mẻ.

- Bỡ ngỡ, ngập ngừng, e sợ.

+ Cảm xúc trang nghiêm về mái trường.

+ Tâm trạng hồi hộp, lo sợ.

- Mang ý nghĩa tượng trưng, giàu sức gợi.

-> Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng của các em nhỏ lần đầu đến trường.

- Chú bé cảm thấy mình chơ vơ, vụng về, giật mình và lúng túng.

- Hồi hộp, lo lắng, sợ sệt -> khóc.

- Khóc vì lo sợ, vì phải xa người thân.

-  Yêu mẹ.

- Bắt đầu bước vào một thế giới của riêng mình, không còn có mẹ bên cạnh.

-> sự tinh tế trong việc miêu tả tâm lí trẻ thơ.

3. Cảm nhận của nhân vật tôi trong lớp học:

- Cảm nhận mới mẻ của cậu bé lần đầu được vào lớp học.

- Bắt đầu ý thức những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết với mình.

-> ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết với mình.

- Hình ảnh thiên nhiên giàu sức gợi.

- Sự ngộ nghĩnh đáng yêu của chú bé lần đầu đến trường.

- Mọi người đã dành những tình cảm đẹp đẽ nhất cho trẻ thơ.

- Tất cả vì tương lai con trẻ.

III. Tổng kết: (10 phút)

- Bố cục độc đáo.

- Ngôn ngữ, hình ảnh giàu sức gợi, mang ý nghĩa tượng trưng.

- Kết hợp hài hoà giữa kể, tả và bộc lộ cảm xúc.

- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật.

- Tình huống truyện.

IV. Ghi nhớ: (SGK)