- Liên Xô và các nước Đông Âu
từ sau năm 1945 đến giữa những năm 70 của TK XX
I. Kiến thức trọng tâm
*Ghi nhớ:
a) Liên Xô
- Từ 1945- 1950: Công cuộc khôi phục kinh tế sau chiến tranh
- Từ 1950 đến đầu những năm 70 của XX: Tiếp tục công cuộc XD csvcKT của CNXH
b) Đông Âu
- Từ 1945- 1950: Hoàn thành cm dân chủ ND
- Từ 1950 đến đầu những năm 70 của XX: Tiến hành XD CNXH
1. Những thành tựu chủ yếu của Liên Xô trong công cuộc xây dựng CNXH từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến những năm 70 của TK XX.
a. Bối cảnh lịch sử
Trong nước : Sau chiến tranh thế giới thứ hai, tuy là nước thắng trận, nhưng Liên Xô bị chiến tranh tàn phá nặng nề về người và của.
Thế giới : Bên ngoài, các nước đế quốc - đứng đầu là Mỹ tiến hành bao vây về kinh tế, cô lập về chính trị, phát động "chiến tranh lạnh", chạy đua vũ trang, chuẩn bị một cuộc chiến tranh nhằm tiêu diệt Liên Xô và các nước XHCN.
Tuy vậy, Liên Xô có thuận lợi: có được sự lãnh đạo của ĐCS và Nhà nước Liên Xô, nhân dân Liên Xô đã lao động quên mình để xây dựng lại đất nước.
Nhiệm vụ : Trong bối cảnh đó, LX vừa phải khôi phục KT, XD đất nước, củng cố quốc phòng, vừa phải giúp đỡ cm các nước anh em
b. Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến những năm 70 của TK XX, Liên Xô đạt được nhiều thành tựu to lớn về mọi mặt. Cụ thể:
* Công cuộc khôi phục kinh tế (1945 - 1950): Để khôi phục KT, Đ và NN LX đã đề ra kế hoạch khôi phục và phát triển KT với kế hoạch 5 năm lần thứ 4 (1946-1950).
Kết quả: hoàn thành kế hoạch 5 năm (1945 - 1950) trong 4 năm 3 tháng.
+ Về công nghiệp: Năm 1950, tổng sản lượng công nghiệp tăng 73% so với trước chiến tranh, hơn 6000 xí nghiệp mới được phục hồi hoặc XD mới đi vào hoạt động
+ Về nông nghiệp: sản lượng cũng vượt mức trước chiến tranh.
+ Về KHKT: Năm 1949, chế tạo thành công bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền hạt nhân của Mĩ.
* Công cuộc XDCNXH (1950 đến những năm 70 của XX): Từ năm 1950, Liên Xô thực hiện nhiều kế hoạch dài hạn nhằm tiếp tục xây dựng CSVC - KT của CNXH và đã thu được nhiều thành tựu to lớn:
+ Về công nghiệp: bình quân công nghiệp tăng hàng năm là 9,6%.
+ Về khoa học - kĩ thuật: Năm 1957 Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo vào quỹ đạo trái đất, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người. Năm 1961 Liên Xô lại là nước đầu tiên phóng thành công con tàu vũ trụ đưa nhà du hành Ga-ga-rin bay vòng quanh Trái Đất, dẫn đầu TG về những chuyến bay dài ngày trong vũ trụ
+ Về quân sự: Từ năm 1972 qua một số hiệp ước, hiệp định về hạn chế vũ khí chiến lược (ABM, SALT1, SALT2...), Liên Xô đã đạt được thế cân bằng chiến lược về quân sự nói chung, hạt nhân nói riêng so với Mĩ và phương Tây. Cũng năm 1972, LX chế tạo thành công tên lửa hạt nhân.
+ Về chính trị: Trong 30 năm đầu sau chtr, tình hình chính trị LX ổn định, khối đoàn kết trong ĐCS và giữa các dt trong liên bang được duy trì.
c. Ý nghĩa
Làm đảo lộn toàn bộ chiến lược toàn cầu phản cách mạng của đế quốc Mỹ và đồng minh của chúng, tăng cường củng cố hòa bình và thúc đẩy cm TG phát triển
Uy tín và địa vị quốc tế của Liên Xô được đề cao, LX có đk để giúp đỡ các nước XDCNXH, Liên Xô trở thành trụ cột của các nước XHCN, là thành trì của hoà bình, là chỗ dựa cho phong trào cách mạng thế giới.
2. Sự ra đời và công cuộc XDCNXH ở các nước dc ND ĐÂ từ 1945 đến đầu những năm 70 của XX
Trước CTTG2, hầu hết các nước ĐÂ đều lệ thuộc vào các nước TB p.T. Trong thời kì chtr họ lại bị px Đức chiếm đóng và nô dịch tàn bạo. Vì vậy, khi Hồng quân LX tiến vào lãnh thổ ĐÂ truy kích quân đội pxĐ, ND các nước ĐÂ đã nhanh chóng nổi dậy và k/n vũ trang giành chính quyền. Dưới sự lãnh đạo của những người công sản, 1 loạt nhà nước dc ND đã được thành lập ở các nước ĐÂ từ cuối 1944 đến 1946. Đó là Ba Lan, Rumani, Hunggari, Tiệp Khắc, Nam Tư, Anbani, Bungari. Riêng Đông Đức, với sự giúp đỡ của LX, tháng 10/1949, nước CHDC Đức được thành lập.
Từ 1945 đến 1949 vượt qua nhiều khó khăn, nhất là sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước, các nước ĐÂ đã hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ của cmdcND. Đó là XD bộ máy chính quyền dcND, tiến hành cải cách ruộng đất, quốc hữu hoá những xí nghiệp lớn của TB nước ngoài và trong nước, thực hiện các quyền tự do dc và cải thiện đời sống của ND.
Sau khi hoàn thành cuộc cmdcND, từ 1949, các nước ĐÂ bước vào gđ XDCNXH. Những nhiệm vụ chính của gđ này là: xoá bỏ sự bóc lột của g/cts, đưa nông dân vào con đường làm ăn tập thể thông qua hình thức hợp tác xã và tiến hành công nghiệp hoá nhằm xóa bỏ tình trạng nghèo nàn, lạc hậu từ lâu đời, XD csvc-kt của CNXH.
Sau 20 năm XD đất nước (1950-1970) với sự giúp đỡ của LX, các nước ĐÂ đã thu được những thành tựu to lớn. Từ đầu những năm 70 của XX, các nước ĐÂ trở thành những nước công - nông nghiệp.
3. Những thành tựu của các nước Đông Âu trong công cuộc XD CNXH (từ 1950 đến nửa đầu những năm 70 của XX)
a. Hoàn cảnh lịch sử
- Tuy là những nước TB nhưng sau chtr TG các nước Đông Âu gặp nhiều khó khăn phức tạp:
+ Csvc kĩ thuật còn hết sức lạc hậu (trừ Tiệp Khắc và CHDC Đức).
+ Các nước đq bao vây về KT, can thiệp, phá hoại về chính trị.
Không thẻ bỏ qua các nhóm để nhận nhiều tài liệu hay 1. Ngữ văn THPT 2. Giáo viên tiếng anh THCS 3. Giáo viên lịch sử 4. Giáo viên hóa học 5. Giáo viên Toán THCS 6. Giáo viên tiểu học 7. Giáo viên ngữ văn THCS 8. Giáo viên tiếng anh tiểu học 9. Giáo viên vật lí Để tải trọn bộ chỉ với 50k, vui lòng liên hệ qua Zalo 0898666919 hoặc Fb: Hương Trần